Alexa Unica Radio
sciola

Sciola e su miràculu de Santu Sperau de su muralismo

Muralisti de su mundu in su paisu sardu, laboratòriu de 50 annos pro ammentare Sciola

A su logu mancant medas bonos motivos pro una bìsita: su mare, unu tzentru istòricu, una crèsia o unu situ archeològicu de prètzio, unu nuraghe. Eppure Santu Sperau, ottomila persones a una ventina de chilòmetros de Casteddu, est iscenàriu de 50 annos de unu miràculu de s’arte chi at trasformadu un’ammenta de domos bènnidas a susu a sa rinfusa in un’effervescente laboratòriu a chelu abertu pro artistas de totu su mundu. Mèritu de Pinuccio Sciola, iscultore visionario e testarrudu animadu dae una fùria creativa capatza de cambiare su destinu de un’intrea comunidade. Sa die de sa professone de su Corpus Dòminos de su 1968, cando su continente fiat scosso de sa protesta giovanile, issu at afiladu sa paghiosa “rivolutzione sua de sa carchina bianca” intonacando sos muros de totu su paisu, fatos de matones de terra crua, un’impastu de ludu e pàgiat,chi àncora ispuntant inoghe e là. Cussos muros candidos sunt divenidos sa tela subra cale Sciola at cumintzadu a disegnare sos primos murales. Aiat imparadu sa tècnica in sos biàgios suos a su èsteru e lu aiat importada faghende de apripista a su muralismo sardu chi cun su tempus at agatadu logos de eletzione comente a Ulassa e Orgosolo.

Sciola est mortu in su 2016 a 74 annos ma a Santu Sperau totu faeddat de issu, de sas isculturas arcàicas e misteriosas at isparidu in totue a sos ultres 500 murales aende·si acumulados in su tempus. Cada annu si nd’agiunghent de noos. Sa prima òpera istràngia est de su 1969, Fichi de ìndia, unu grafitu àncorat “biu” de sa tedesca Elke Reuter. De sos primos annos ’90 est ‘Pane carasau’ de su colletivu de istudiantes de Bellas Artes de Budapèst. Tra sos bìculos ispuntant deghinas de traballos de street artist e writers brasilianos, andalusos, sudamericanos, nord europeos… Sa eredade de Sciola, amadu ma fintzas osteggiato in su paisu-museu pro sa sua verve autoritària, est afidada a sa Fundatzione presidida dae sa fìgia Maria e a su assòtziu SanSperArte, unu retze de impresas culturales animadas dae sos voluntàrios. Est su casu de Noarte, chi de su 2000 tenet intritzidu raportos in Itàlia e foras pro promòvere rassegnas, cunvegnos, eventos. “Pinuccio nch’at obrigados a intrare in unu mundu chi disconnoschìamus” narant sos responsàbiles Manuela Serra e Daniele Ispiga.

Su ligàmine naschidu in su 2016 cun sa Biennale de Arte de Cerveira, sa prus antiga de su Portugallu, at batidu ocannu a Santu Sperau sos traballos de 16 artistas lusitanos pro sa mustra “Territòrios Immaginados”, finas su 30 làmpadas, chi tenet pro tema sas migratziones.

Su acasàgiu, de su restu, est una tzifra de Santu Sperau. Sa traditzione de su meres de sos muros chi acasàgiat s’artista pro su tempus ùtile a finire sa òpera est difùndida comente a sa abitùdine de lassare aberta sa ghenna de domo.

Pinuccio Sciola amaiat andare in giru iscurtzu “pro mantènnere su cuntatu cun sa terra”. Un’amore piessignu lu ligaiat a sas pedras, chi andaiat a si seberare in su coro de sa Sardigna. “Sas pedras faeddant”, ispiegaiat, e pro lu dimustrare in sos annos ’90 est arribbadu a las fàghere sonare, gràtzias a trincos de longària diferente.

Accarezzandole cun sas manos o una pedra lamada vibrant e divenint mùsica. Unos b’agatant su càntigu de sas balenas, àteros sas campanas tubolari o sas boghes de sa natura. De custas òperas in su Giardinu Sonoru curadu dae sa Fundatzione ce nde sunt 820. Sas Pedras Sonoras sunt istadas espostas in rassegnas e colletziones de annotu italianas e a su èsteru. Un’est in su Auditòrium de Renzo Bellu a Roma, un’iscultura dedicada a Gramsci est in s’omònima pratza de Casteddu. In su 1976 Sciola at trisinadu otanta compaesani a sa Biennale de Venètzia e at organizadu una currera in pratza San Marco. “Bolìamus dimustrare chi sa Sardigna no era solu banditismo – contat chi bi aiat – e testimoniare chi fìamus fintzas àteru”. “Sena Pinuccio totu custu non bi dat èssere istadu” repitent sos amigos. Est istadu issu a bòlere chi sos pipios pitturassero fintzas sos caminos.

Sa bògia de dare colore e bellesa contina in formas diferentes. De su 2007 sos pitzocos de elementares e mèdias tinteggiano àrgines e letu in tzimentu de su riu Concias chi rugrat su paisu. Sa cumpangia teatrale Antas promovet una cinquantina de ispetàculos a istajone, fintzas in caminu cun mimos, trampolieri e artistas de cabaret, e de 16 annos a organizat su fèstival de cultura pobulare “Cuncambias” (Iscàmbios). Su sìndigu Enrico Collu, chi at tentu cun Sciola raportos non semper fàtziles, ispiegat: “Santu Sperau est unu laboratòriu chi interessat totu, artistas e abitantes. Nois chirchemus de dare ogni suportu pro ite sa arte est fintzas unu volanu forte pro sa economia e creat postos de traballu”. “Pinuccio naraiat chi su murale est un’iscòticu pro faeddare cun sa gente”, ispiegat Angelo Pilloni, tra sos muralisti sardos prus apretziados e betzu cumpàngiu de batallas de sa artista.

At disegnadu in su 1978 una de sas òperas-sìmbulu, cun sa professone, su massaju chi marrat, sa berbeghe morta in unu muru de pedras e sa mascara pùnica de su risu misteriosu agatada in su 1878 in sas campagnas de sa zona e oras in su museu de Casteddu. Acanta a issu b’at Nino Landis, su “teòricu” de su grupu, poeta e apassionadu declamatore de versos in dialetu. E Marianu Corda, regista teatrale e iscultore de su ferru chi tenet riempito de animales fantàsticos s’ortu suo. Faeddant oe de “cambiare sas cosas” e de colare su testimòngiu a sos pitzocos cun su matessi entusiasmu de unu tempus. “Rifaremmo sos matessi errores – narant – su importante est lassare unu bonu ammentu”

About redatzione sardo

Redatzione chi s'òcupat de sas notizias in limba sarda in su portale. Cultura, eventos, tzìnemas, ispetàculu e teatru sunt sos argumentos tratados.

Controlla anche

Un Natale fra arte, cultura e laboratori

Arte, Cultura e Laboratori: Un Natale Creativo con “Su coccoi pintau” a Maracalagonis per i …